Müze ve Galeri Temelli Sanat Terapi
Potansiyel İyi Olma Halini Destekleyen Mekan Olarak
Yapılan kanıt temelli araştırmalar, bir sanat müzesini veya sanat galerisini ziyaret etmenin, günlük rutinlerden uzaklaşmayı sağlayarak sakin ve rahatlatıcı bir ortam sunması sayesinde anksiyete ve stres seviyelerini azalttığını, ruhsal iyilik halini, sosyal dahil olmayı ve bağlantılı olma hissini desteklediğini göstermektedir.
Galeri ve müzeler sanat eserlerini izleyicinin estetik beğenisine sunmanın ötesinde, sanatçı, sanat eseri ve izleyici arasında bağlantı kurma imkanı sunar. Bir kişinin sanat eseriyle bağ kurması ve o eserde neyi aradığını, neye baktığını ve neyi gördüğünü bilmesi, kendi iç dünyasında gezinen duygu, düşünce ve deneyimlere dair farkındalık kazanmasına yardımcı olur.
Son yıllarda, Amerika, Kanada ve Londra'da dünyanın önde gelen müzeleri, toplumun ruhsal iyilik halini desteklemeye yönelik farkındalık ve sanata yavaş bakma prensiplerini içeren çalışmalarını müze programlarına dahil etmektedir.
Müze ve galeri alanlarında gerçekleştirilen proje ve etkinlikler iki adımda uygulanır:
Farkındalıkla Bakmak/Yavaş Bakış (Mindful Look)
Sanata farkındalıkla bakma eylemi, yavaşlamaya ve odaklanmaya olanak sağlar. Farkındalık (mindfulness) teknikleri ve uygulamaları, mevcut anın içinde geçmiş ve gelecek arasında gidip gelen zihindeki düşünceleri sakinleştirmeye yardımcı olurken derinlemesine bakma ve görme deneyimine dalmaya teşvik eder. Sanat tarihi perspektifinden sahip olunan değerli bilgilerin yanı sıra, bilinçli farkındalıkla sanat eserine bakmak, kişinin kişisel duygularını, düşüncelerini ve anılarını fark etmesine ve eser ile öznel bir bağ kurmasına olanak sağlar.
Müze ve galerilerde, farkındalık temelli bu yaklaşım sayesinde kişi bir sergiyi gezerken farklı eserlerin kendisinde uyandırdığı birbirinden farklı ve biricik olan düşünce ve duygularının, yargılamadan gelip geçmesine izin verir ve onlara tanıklık eder.
Yansıma Sanat Üretimi (Responsive Art/ Reflection Art)
Sanatı üretmek ve yaratıcı sürece dahil olmak, kişinin anlamlandırmaya çalıştığı durumları, duyguları ve düşünceleri, imge, şekil, form, renk, hareket, ritm gibi sembolik temsiller aracılığıyla ifade edebilmesini sağlar. Müze/galeri odaklı sanat terapi çalışmasının ilk adımında katılımcılar sanat eserleriyle etkileşime girer ve eserin duyguları, düşünceleri ve anıları harekete geçirmesine izin verir. İkinci aşamda, farklı sanat modaliteleri (görsel sanat, heykel, dans/hareket, ritm, drama vb.) aracılığıyla izledikleri sanat eserlerine cevap niteliğinde yansıma sanat (responsive art) üretilir. Farklı grupların ihtiyacına yönelik müze/galeri odaklı sanat terapi atölyelerinin odaklandığı tema, içerik, malzeme ve sanat dallarının kullanımı değişiklik gösterebilmektedir.